Ergen Bireylerde Sosyal Beceri

Ergen Bireylerde Sosyal Beceri

İnsan hayatında tatmin edici sosyal ilişkilerin varlığı, uyumlu ve mutlu bir hayat sürme açısından önemli bir işleve sahiptir.

Sosyal ilişkiler, erken yaşlarda önce aile içinde öğrenilir. Sonrasında diğerleri tarafından öğrenilmeye devam eder. Sosyal-duygusal öğrenme, kendinin ve diğerlerinin duygularını tanıma, ihtiyaçlarına karşı duyarlı olma, duyguları ifade etme ve yönetme, güçlü ve zayıf yönlerini tanıma, etkili iletişim kurma ve sürdürme gibi yaşam görevlerini sürdürmek için ihtiyaç duyulan becerileri geliştirme süreci olarak tanımlanmaktadır.

Sosyal beceri kavramı ise kendini tanıtabilme, sohbet başlatabilme, sohbeti sürdürebilme, ortama uygun davranma, günlük yaşantıda problem çözebilme, duyguları uygun biçimde ifade edebilme, diğerleriyle iş birliği içinde olabilme gibi becerileri kapsamaktadır.

Bu becerilerin gelişmesi, içinde bulunulan fiziksel ve sosyal çevreye uyum sağlamak, mutlu ve başarılı bir hayat için önemlidir. Erken yaşlarda edinilmeyen sosyal beceri, özellikle sosyalleşmenin en önemli hale geldiği ergenlik döneminde sorun yaratabilmektedir. Yavaş yavaş aile dışı etkinlikleri artan ergen birey, sosyal ortamlarda daha fazla vakit geçirme ihtiyacı duyar.

Sosyal-duygusal öğrenmeyi gerçekleştiren ve sosyal becerileri gelişen ergen bireyler bu sosyal ortamlarda kendilerini mutlu ve huzurlu hisseder. Ancak sosyal öğrenmeleri ve becerileri gelişmeyen bireyler için sosyal ortamlar korkunç ve huzursuz edici bir yer halini alır.

Sosyal-duygusal öğrenme ve beraberinde gelişen sosyal beceriler hiçbir insanın dünyaya doğuştan sahip olarak geldiği kavramlar değildir

İçinde büyüdüğü aile içinde gelişen ve yaşamın bitimine kadar öğrenilmeye devam eden bir süreçtir. Çocuklukta sosyal beceriler yeteri kadar elde edilememiş olsada ergenlik döneminde de öğrenilebilen ve geliştirilebilen bir kavramdır.

Akranları içinde kabul alan, uygun ortamda uygun davranışları sergileyen, davranışlarının sonuçlarını düşünerek hareket eden, davranışlarını düzenleyebilen, duygusal ifadeleri ve sözel olmayan mesajları algılayabilen, duygularını denetleyebilen, diğerleriyle sözel olarak iletişime geçebilen, kendine ve diğerlerine karşı olum tutumları olan, gerekli yerlerde otoriteyi kabul edebilen, sorumluluk ve kurallara uygun davranan, başkalarıyla arkadaşlık başlatan ve sürdürebilen ergen bireylerin sosyal becerilerinin geliştiğini söyleyebiliriz.

Peki sosyal beceriler nasıl geliştirilir?

Ergen bireylerin sosyal becerilerini geliştirirken kullandıkları en temel yöntem model almadır. Model alma, öğrenilmesi istenen sosyal becerinin bir başkası tarafından doğru olarak sergilenmesi ve diğerlerinin de bu doğru davranışı izlemesi olarak tanımlanır. Bu nedenle ergen bireyin yakın çevresinde bulunan kişilerin sosyal ortamlarda uygun davranış sergilemesi, bunu izleyen ergen bireyin de uygun davranışları öğrenmesini ve kendi yaşantısına entegre etmesini kolaylaştırır.

Sosyal becerinin gelişmesinde diğer önemli etken geri bildirim vermektir. Ergen bireyin sosyal ortamda sergilediği olumlu davranışların hem yakın çevresi hem okul çevresi tarafından sözel olarak ödüllendirilmesi bu olumlu davranışların artmasında önemli bir işlevi vardır.

Ergenlik döneminde yaşanan çatışmalar, bir çok gelişim sorununu aşmak durumunda olmaları nedeniyle rehberlik servisleri olmak üzere, öğretmenler ve aileler tarafından desteklenmeleri son derece gereklidir.

Ergenlerin öz farkındalık, öz düzenleme, empati, affetme, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, problem çözme, kişilerarası ilişki becerileri, stresle başa çıkma, duygu düzenleme ve hedef koyma becerileri, aile yapıları ve öğrenim gördükleri okul ve sınıf düzeyi gibi durumlarla yakından ilgilidir. Bu durumda ergen bireylerin sınıf ortamında ve aile ortamında bahsi geçen becerilerin gelişmesi için desteklenmesi gerekir.