Çocuklarda Kardeş Kıskançlığı

Çocuklarda Kardeş Kıskançlığı

İnsan yaşamının her döneminde kıskançlık, baş edilmesi güç bir duygudur

Özellikle 2-6 yaş arasında yoğun olarak yaşanan kardeş kıskançlığı, çocukların psikolojik gelişimleri üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. Kardeş kıskançlığı, en az iki kardeşin yaşadığı her ailede görülebilir. Kardeş kıskançlığına neden olan en önemli sebep, ebeveynlerin sevgi ve ilgisini bir başkası ile paylaşacak olmasıdır. O sevgi ve ilgiyi kaybetme ihtimali çocuğu korkutur ve bu durum çocuk için acı verici bir deneyim haline gelir.

Genellikle çocuklar bir oyun arkadaşı ihtiyacı ile kardeş istediklerini söyler ve bu durum ebeveynleri rahatlatır. Ancak dünyaya yeni bir kardeşin gelmesiyle sorunlar da başlar. Oyun arkadaşlığından daha farklı olan bu ilişki çocuğu rahatsız etmeye başlar. Çünkü çocuklar kardeşliğin ne demek olduğunu bilmezler, o nedenle kardeş istiyor olmalarının en büyük sebebi sadece bir oyun arkadaşıdır. Ne zaman ki çocuk sadece oyunu değil birçok şeyi kardeşiyle paylaşması gerektiğini fark eder o zaman problemler ortaya çıkmaya başlar.

Kardeş kıskançlığının sebeplerden birisi de ebeveyn tutumlarıyla ilgilidir

Çocuklarına eşit zaman ayırmayan, eşit imkan sunmayan, sevgi ve ilginin eşit olmayışı gibi durumlarda kardeş kıskançlığı kaçınılmazdır. Dünyaya gelen ilk çocuk, ebeveynlerinin tüm ilgi, sevgi, duygusal destek ve imkanlarına sahiptir. Dünyaya gelen yeni bir üye, çocuk açısından bu ilgi ve desteğin daha az düzeye inmesi açısından tehlike arz eder. Ayrıca dünyaya yeni gelen üye, doğal olarak daha fazla desteğe ve ilgiye ihtiyaç duyar. Bu durum diğer çocukta öfkeye ve depresif belirtilere sebep olabilir. Bu anlamda kardeş kıskançlığını önlemek için ebeveynlere büyük bir sorumululuk düşmektedir.

Peki kardeş kıskançlığına sebep olan ebeveyn tutumları nelerdir?

Kardeş kıskançlığına neden olan en önemli sebebin ebeveyn tutumları olduğunu söyleyebiliriz. Aslında kardeş kıskançlığı, bir kardeşin diğerine olan olumsuz duygu ve düşünceleriyle ilgili değildir. Kardeş kıskançlığı, anne ve babadan daha fazla ilgi görme ve sevilme ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Her çocuk daha fazla kabul görmek, sevilmek, onaylanmak ve ilgi görmek ister. Bu nedenle kardeşler arasında yaşanan rekabet ve kıskançlık son derece doğaldır. Önemli olan bu rekabet ve kıskançlığın nedenlerini anlayarak çocukların bununla baş etme becerilerini geliştirmektir.

Kardeş kıskançlığı, özellikle yeni bir üyenin aileye katılmasıyla ilk çocuk tarafından yoğun olarak yaşanıyor. Bu kıskançlık durumu fark edilip gerekli müdahalelerde bulunulmazsa uzun yıllar kardeş rekabeti de devam ediyor. Bu nedenle birden fazla çocuğu olan ailelerin dikkat etmesi gereken önemli noktalar vardır.

Bunlar;

-Özellikle ikinci çocuk dünyaya geldikten sonra ilk çocuğun istekleri karşısında ‘’bebek var olmaz, bebekle ilgileniyorum gidemeyiz’’ gibi cümleler kurmak kıskançlığın en büyük tetikleyicisidir. Ebeveynler, dünyaya gelen yeni bebekle her anlamda daha fazla ilgilenmek durumundadırlar. Bu sebeple ilk çocuğun istek ve arzularıyla baş edemediklerinde bunun gerekçesi olarak yeni doğanla ilgilenmek olduğunu çocuğa söylemeleri fitili yakan ateş niteliğinde oluyor.

-Çocuğun kardeşine karşı her olumlu davranışını pekiştirmek. Kardeşine gösterdiği sevgiyi ve ilgiyi taktir etmek çocuğun kardeşine karşı olumlu duygularını pekiştirir.

-Çocuk ne kadar sevildiğini ve ilgi gördüğünü bilirse o kadar güvende ve mutlu hisseder. Bu nedenle ne kadar yoğun olursanız olun mutlaka çocuğunuz için ona özel bir zaman dilimi ayırın.

-Kardeşler arasında yaşanan kavgalarda ebeveynlerin haklı ya da haksızı belirleme rolüne bürünmemesi gerekir. Tarafsız kalarak problemi kendi aralarında çözmeleri için destekleyici bir tutum sergilemek çok daha iyi olacaktır.

-Özellikle büyük olan çocuğun her şeyi alttan alması gerektiğine dair mesajlar vermeyin, ‘’sen büyüksün alttan al’’ gibi söylemler küçük çocuğun bundan faydalanarak büyük kardeşiyle yaşadığı her tartışmada anne ve babasına şikayet etmesine neden olarak büyük çocuğun nefret ve öfkesini arttırır.

-Çocukların uyum içinde oynadıkları ve birlikte zaman geçirdikleri tüm aktiviteleri destekleyin, sözel olarak övgülerde bulunun, ‘’ne kadar güzel oyun oynuyorsunuz, aferin size’’ gibi söylemler çocukların birbirlerine karşı olan olumlu duygularını arttırır.

-Oyunlarına siz de katılın. Tüm aile bireylerinin çocuklarına özel bir zaman ayırması ve vakit geçirmesi önemlidir.

-Kardeş kıskançlığında en önemli tehlike kıyastır. Çocukları birbiri arasında kıyaslamak yine rekabete ve kıskançlığa yol açar. Her çocuğun kendine özgü yetenek ve becerileri vardır. Birinin çok iyi yaptığı bir şeyi diğeri o kadar iyi yapamayabilir. Böyle durumlarda ‘’sen de kardeşin gibi yap, bak kardeşin ne güzel yaptı sen yapamıyorsun’’ gibi söylemler çocuğu o işi yapmaya teşvik etmeyeceği gibi kardeşine olan öfke ve nefretini de arttırır.

Eğer tüm bunları bilmenize rağmen uygulamada problem yaşıyorsanız ya da uygulasanız bile sonuç alamıyorsanız uzmandan yardım almanız faydalı olacaktır.